Komedie der hebzucht om over na te denken

'De erfgenamen', komedie naar 'Les héritiers Rabourdin' van Emile Zola, door toneelgroep Hemmen, in dorpshuis De Oude School te Hemmen. Tekstbewerking en regie Hetty van de Klift. Gezien op 17 april 1998. Volgende voorstellingen op 23, 24 en 25 april aanstaande.

Schaamteloze hebzucht. Kom je tegen op elk niveau van de samenleving. Keurig verpakt in gepolijste zinnen van politieke uitvreters of meedogenloze projectontwikkelaars, in ranzig gekonkel om een nalatenschap of een vettere baan. Is het de domste hebbelijkheid van de mens en zit het graaien hem in de genen? Maar dan heeft onze soort uiterst sluwe en vernuftige manieren ontwikkeld om dat te verhullen! Om de gevolgen van die domheid kun je - met de wolven in het bos? - huilen; om de creaturen aan de wortel van die ellende - mits achter hun fraai beschilderde coulissen vandaan gerukt - kun je je bescheuren.
Wat dit laatste betreft: Emile Zola is een meèster in het ondergraven van die façades. De oude maar nog zeer vitale Rabourdin (Henk Brendel) is omringd van klaplopers. Verre familieleden en sleetse vrienden loeren op de dag van zijn verscheiden, likkebaardend uitziend naar een copieus testament. Rabourdin heeft ze door. Hij zal zich wreken door hen grenzeloos belachelijk te maken. Hij huichelt een aantal ernstige ziektes en ensceneert zijn sterfbed. Daarmee de belustheid van zijn omgeving tot ongekende hoogte opvoerend. Het slot laat zich raden. Er is een hol testament, er is geen sou te verdelen en door zijn wederopstanding vernedert Rabourdin zijn getergde claque ad fundum!
Het spel krijgt na een wat wijdlopig en minder terzake doend eerste kwartier de gang die het verdient. Henk Brendel groeit gaande de avond in zijn rol. De spelletjes die hij met zijn belagers speelt, vragen veel snelle wisselingen in emoties en rappe 'terzijdes'. Dit geldt ook voor nicht en handlangster Charlotte, rad en komisch neergezet door Ellen Achterberg. De door kwalen en angstwekkende hoestbuien geteisterde Chapurot wordt kostelijk gespeeld door Ton Rothoff. De scènes waarin Dominique (Carl Achterberg) en Charlotte elkaar hun liefde betuigen, zijn wel erg 'gestileerd'! Typisch dat het voor veel spelers vaak gemakkelijker is te 'intrigeren' dan te 'minnekozen'. Als beide activiteiten zich tot elkaar verhouden als nemen en geven, zou je andermaal mogen concluderen, dat hebzucht duidelijk op ieders lijf geschreven is dan overgave.
Mede door het slimme decor en de fraaie kostumering een stuk om veel plezier aan te beleven. En om over na te denken. Tegelijk. Aanbevolen.

© De Gelderlander. Door Chris Tielemans, april 1998.