Toneelgroep Hemmen verrassend met Rus

Sterke Klawa in Katajev-blijspel

Hemmen: Toneelgroep Hemmen speelt in De Oude School het blijspel 'Ik wil Mjoessof spreken', van Valentin P. Katajev. Regie: Jaap van den Top.

Bij toneelstukken van Russische schrijvers denkt men onwillekeurig aan typisch Slavische karakters net wat vlakke intriges en een gezwollen taalgebruik.
Het moderne stuk 'Ik wil Mjoessof spreken' uit 1964 van Katajev rekent af met dit vooroordeel. Het stuk speelt in Moskou. In een soort staatsrusthuis kan men voor een dikke veertig roebel aangenaam verpozen door gebruik te maken van het daksolarium en het bubbelbad met dennenaalden.
Het is een trefpunt van uiteenlopende karakters. Wel wordt in het stuk de bekrompenheid van de stroperige Russische bureaucratie gehekeld. De verwikkelingen door denken aan Engelse boulevardstukken, hetgeen verrassende verwikkelingen teweeg brengt.
Ook in dit stuk staat het bol van de lange monologen en de taalkundige overdrijving, dus toch Russisch.
Het niveau van de vertolkers was zeer redelijk. Joke van Rinsum, Henk van Ziel, Carl Achterberg en Ellen Achterberg speelden voor wat zij waard waren. Zij brachten allen hun rol wat ingehouden, maar zeer tekstvast. Hun spel was timide en af en toe iets te vlak, maar dat kan aan de zenuwen gelegen hebben. Mieke van den Brandhof als Tsoera was sterk in het begin, maar zakte later iets weg.
Omgekeerd gold dat voor de ge plaagde Zaitsjef, een creatie van Hugo Knöps. Eef van de Vooren speelde een bescheiden rol, deed zichtbaar haar best, maar was niet altijd duidelijk te verstaan.
Nienke Bakker als de vermeende overspelige professorsvrouw kan terugkijken op een geslaagde invulling van haar rol. Wel neigde zij af en toe tot een overdramatisering met haar stem, maar dat stoorde niet. Ad Baas speelde een zeer sterke Mjoessof.
Zijn hoogtepunt lag duidelijk in de scenes met de klok. Op Freek de Jonge-achtige wijze scoorde hij met zijn humoristische teksten en zijn kluchtige mise-en-scene. Dikke pluimen voor Heleen Achterberg als Vera Karpowna, de directrice, en Martina Bor als Klawoeska leknjakjoek, de schone 'gouden' landbouwingenieur.
Heleen was zeer sterk in het spelen met haar tekst. Juist getimed en prima opgebouwd qua stemkracht zette zij een zeer geloofwaardige Vera neer. Martine Bor's sterkste kant is haar mimiek en haar spontaniteit en gemak, waarmee zij haar rol brengt. Zij overtuigde dan ook als de Russische schone, compleet met zwanehals en reeogen. Een erg goede performance. Het decor was noodgedwongen opgebouwd uit zwarte doeken. Niet storend, of het zou moeten zijn dat het 'slaan' met de deuren wat knullig overkwam. Dat is vooral te wijten aan de beperkte mogelijkheden van de zaal in Hemmen.
Zelfs de geluidsisolerende maatregelen tussen kleedruimte en toneel waren zo beperkt, dat de wachtende spelers met een schoolbord met krachttermen tot stilte werden gemaand. Het enige waaraan ik me echt stoorde waren de slecht gespeelde liefdesscenes tussen Klawa en Kostja. Het was meer hangen tegen elkaar, dan een moment van innige passie. Vrij scenes op het toneel zijn echt heel moeilijk, maar met wat kunstgrepen kan de schijn van een oplaaiende liefde worden weergegeven en dat is verzuimd. Jaap van den Top heeft getoond een goed regisseur te zijn. Hij heeft zeer goed de beschikbare speelruimte benut met een uitgekiende mise en scene.
Ook heeft hij het aangedurft met deze betrekkelijk onervaren spelersgroep een pittig stuk op de planken te zetten. Het is hem goed afgegaan. Hemmen kan terugzien op een meer dan geslaagde opvoering.

© De Gelderlander. Door Menno Duiven, 9 mei 1988.